درباره انواع میخ نجاری و کاربرد هر کدام بیشتر بدانید

یکی از مهم ترین و قدیمی ترین ابزارآلات و وسایل در صنایع چوب و بخصوص نجاری، میخ است. این شی از گذشته تا به امروز دچار تغییر و تحول بسیاری در ساختار و نحوه استفاده از آن شده است، حتی امروزه دیگر میخ های جدید نیازی به چکش های قدیمی و سنگین برای کوبیده شدن ندارند و با آمدن میخ کوب های بادی و مکانیکی چکش های قدیمی کاربرد خود را از دست داده اند. با توجه به گسترش نیاز های کارگاه های صنعتی میخ ها امروزه تنها به یک فرم مانند زمان گذشته نیستند و بسته به سلیقه و نیاز مشتری طرح ها و اندازه های مختلفی از آن قابل تولید و ساخت هستند. تنوع مدل ها و اندازه های مختلف در میخ این امکان را به نجاران و سایر فعالان در حوزه ساخت مصنوعات چوبی می دهد که بسته به محصول خود از میخ مناسب بهره بگیرند. در این متن سعی ما بر معرفی انواع مختلف میخ و کاربرد آنهاست. مدل های معرفی شده در متن اغلب در بازار ایران موجود بوده و طرح هایی هم که هنوز توسط تولید کننده ای در ایران ساخته نشده فناوری پیچیده ای نداشته و به راحتی قابل تولید می باشد.

خرید ماشین آلات چوب از ادوکس

جنس فلز انواع میخ های نجاری

میخ ها امروزه توسط فلز های مختلفی ساخته می شود. معروف ترین مواد برای ساخت میخ عبارتند از: فولاد، فولاد ضد زنگ، برنج، مس و آلومینیوم که بیشترین فلز مورد استفاده در صنعت فولاد معمولی است که اغلب در میخ های نجاری به کار گرفته می شود. بعضی از شرکت های تولید کننده هنگام اتمام ساخت میخ، یک ماده روان کننده به نام وینیل بر روی سطح میخ آغشته می کنند که نقش روان کننده به هنگام ورود به چوب را دارد. برای ساخت میخ های ضد زنگ در کارخانه از روش فسفات کردن بهره می برند. در این روش فسفات روی یا منگنز را با اعمال گرم، سرد یا الکتریکی بر روی میخ های آهنی می پوشانند تا آن را در برابر خوردگی، اکسید شدن و رنگ پذیری آماده و مقاوم کنند.
میخ های به کار رفته در هوای آزاد و فضای باز معمولا از نوع گالوانیزه و ضد زنگ هستند. در میخ های گالوانیزه برای دوام بیشتر محصول و جلوگیری از زنگ زدن آن از فلز روی برای پوشش دادن میخ استفاده می شود. در فضای آزاد از میخ های فولادی ضد زنگ نیز می توان استفاده نمود اما به علت قیمت بالای آن استفاده از آن در تعداد بالا صرفه اقتصادی نخواهد داشت. بعضی مواقع در چوب های اشباع شده با مواد شیمیایی مجبور به استفاده ازمیخ های فولادی ضد زنگ است. زیرا مواد شیمیایی موجود در چوب می تواند بر سایر میخ ها تاثیر بگذارد و موجب خورده شدن آنها شود.

اندازه گیری انواع میخ

میخ ها از اندازه 4 تا 250 میلیمتر تولید می شوند. روش اندازه گیری هم از قسمت زیرین گل میخ تا محل نوک تیز آن است. طول بدنه باید متناسب با پروژه انتخاب شود تا هم فشار وارده را تحمل کند و هم از طرف دیگر قطعه کار خارج نشود.

آشنایی با انواع میخ

میخ قدیمی

میخ های سنتی امروزه برای بازسازی و مرمت خانه های قدیمی به کار می رود و ظاهری زمخت و سنگین دارند و می تواند به خانه های مدرن و امروزی جلوه ای قدیمی ببخشد. این میخ ها دوام بالایی داشته و اتصالات محکمی برای ایجاد می کنند.

میخ کف پوش قدیمی

شباهت زیادی به میخ سنتی دارد و دارای تنه ای ضخیم و قوی است. این میخ ها برای اتصال کفپوش های چوبی قدیمی به کار می رود و تفاوت آن با میخ های سنتی در قسمت سر میخ است که به دلیل زیبایی، ظاهر آن سری صاف داشته و مسطح با زمین می شود.

مطالعه بیشتر: آشنایی با انواع اتصال دهنده چوب

میخ سر پهن

میخ های سر پهن از قدیمی ترین مدل ها هستند که از گذشته تا به امروز برای اتصال قطعات چوبی استفاده شده است. در بسیاری از وسایل چوبی قدیمی می توان این میخ ها را مشاهده کرد. 
طبق استاندارد های موجود در زمینه ساخت این نوع میخ، قطر سر میخ باید دو برابر قطر تنه آن باشد و نوک میخ نیز زاویه ای در حدود 60 درجه داشته باشد.

میخ بدون سر

از این نوع میخ هنگامی استفاده می شود که نیاز باشد اثر میخ در مکان اتصال دو قطعه باقی نماند. در کارگاه های نجاری برای حذف سر میخ های معمولی، آن را بر روی یک قطعه فلزی قرار داده و با استفاده از چکش سر آن را جدا می کنند و یا به کمک انبردست گلِ میخ را می چینند. با استفاده از میخ بی سر که به میخ نامرئی هم گفته می شود هنگام اتصال دو قطعه، نجاری به کمک سنبه کمی عمق ایجاد کرده و سپس میخ را می کوبند. این فرو رفتگی در هنگام رنگ آمیزی با بتونه به راحتی پوشانده می شود. البته در اغلب پروژه ها نیازی به سنبه زنی نیست.

میخ دو سر

یکی از کاربردهای این نوع میخ برای اتصال موقت قالب های چوبی است، نام دیگر آن در بازار بست دو پا است. هنگامی که دو قطعه یک قالب به صورت موقتی به یکدیگر متصل می شود از میخ دو سر استفاده می گردد. در زمان اتصال این نوع میخ ابتدا یک سر را در محل مورد نظر کوبیده و سر دوم را آزاد می ماند تا برای خارج کردن میخ به راحتی بتوان این کار را انجام داد. کاربرد دیگر میخ دوسر برای قاب سازی و یا ایجاد اتصال دائم بین دو قطعه است که بدون زبانه ساخته شده اند.

میخ مارپیچ

در بازار به میخ مته ای هم معروف هستند و برای اتصال چوب یا mdf به کار می روند. بر روی بدنه دارای قطعه ای مارپیچ هستند که با وجود طول کوتاه میخ اتصال قوی و پایداری ایجاد خواهند کرد. این میخ ها به سادگی در قطعه وارد شده ولی امکان خارج کردن آن بدون تخریب امکان پذیر نیست. با داشتن نوکی تیز و مارپیچ شکل مانند مته به درون چوبی فرو می رود. میخ های مارپیچ از جنس فولاد مقاوم و سخت می باشد و برای اتصالات کف سازی و یا سقف های چوبی بسیار ایده آل است. از این نوع میخ در جاهایی استفاده می شود که فشار زیادی بر روی چوب اعمال می شود. از جمله کاربرد های آن برای اتصال چوب در زیر سازی کف ساختمان، زیر سازی دیوار های چوبی و همچنین اتصال سقف های ساخته شده از چوب است. در بازار به این مدل میخ دنده ای یا حلقه ای هم گفته می شود.

میخ فولادی

این نوع میخ که به میخ بتن هم نامیده می شود در بیشتر ابزار فروشی ها قابل تهیه است. از آن برای اتصال دو قطه چوب سخت و یا کوبیدن در یک فلز یا دیوار بتنی استفاده می شود. در انواع روکش دار و بدون روکش تولید می شود که همه آن ها از سختی و دوام بالایی برخوردار هستند. میخ فولادی به راحتی زنگ نمی زنند، برای سوراخ کردن گچ و بتن به کار می روند و در اثر ضربه به راحتی تغییر شکل نمی دهند. 

میخ پوششی

میخ های پوششی مشخصاتی مانند میخ های بدون سر را دارند و برای اتصال قطعات چوبی لوازم منزل به کار می روند. این میخ ها فاقد گل بوده و در قسمت بالایی بدنه حفره ای دارند که پس از اتصال میخ به چوب می توان با کمک سمبه و چکش میخ را بیشتر وارد قطعه کرد و اتصال عمیقتری ایجاد کرد. با انجام این کار روند رنگ آمیزی وسیله به خوبی صورت می گیرد و میخ هیچ اثری بر روی کار به جا نخواهد گذاشت.

میخ پرداخت

برای انجام پروژه های حساس و ظریف که ظاهر کار و نحوه اتصالات بسیار حایز اهمیت است، استفاده می شود. این مدل میخ شباهت زیادی به نوع سر گرد دارد با این تفاوت که سر آن کمی کوچک تر بوده و هنگام فرو رفتن در چوب کاملا هم تراز با سطح می شود و مانند میخ سر گرد موجب ناهمواری و بد شکلی محل اتصال نمی گردد. 

میخ سر بیضی

این نوع میخ، سرشان تقریبا شبیه به میخ سر گرد است با این ویژگی که در اثر فشار زیاد باعث ترک خوردن چوب نمی شود و محل اتصال سطحی هموار و صاف خواهد داشت. این نوع از میخ در پروژه هایی که تمیزی و ظاهر کار حائز اهمیت است، استفاده می شود. 

میخ بنایی

از مدل در کارهای بنایی مانند اتصال سنگ و چوب در ساختمان کاربرد دارد. به دلیل مقاومت بالا و قدرت بیشتر از فلز زینک (روی) ساخته می شود که موجب نفوذ راحت میخ به سطوح سخت شده و از زنگ زدن آن نیز جلوگیری می کند.

میخ روفینگ

این نوع میخ ها برای استفاده در هوای آزاد بسیار مناسب بوده و مقاومت خوبی در برابر باد و باران و خوردگی داراست. از آن برای اتصال سفال های شیروانی و ایزوگام پشت بام می توان بهره گرفت. این میخ سری صاف داشته و در ابعاد مختلفی تولید می شود. 

میخ دیوار

جهت سوراخ کردن دیوار های گچی بدون پاره شدن کاغذ روی آن استفاده می کنند. این میخ ها سری صاف داشته و می تواند به میزان 2.5 سانتی متر در دیوار گچی فرو می رود و بیشتر برای آویزان کردن وسایل در دیوار های گچی بوده و کاربرد خاصی در نجاری ندارد.

میخ بست

این نوع از اتصال دهنده ها شباهت زیادی به میخ های معمولی نداشته ولی به وسیله چکش کوبیده می شوند. در قسمت انتهایی این میخ زائده  منحنی شکلی وجود دارد که بعد از کوبیده شدن میخ می توان سیم، کابل، طناب و از دست وسایل را از میان آن عبور داد. در بعضی مواقع به عنوان آویز نیز می توان از آن استفاده کرد.جنس آن از فولاد کربنی بوده و در برابر شرایط جوی مانند رطوبت مقاومت دارند.

میخ بست موج دار

این نوع از اتصال دهنده ها شباهت چندانی به میخ های معمولی نداشته ولی مانند میخ با چکش کوبیده می شود. این بست ها از یک صفحه موج دار تشکیل شده که یک لبه از آن تیز بوده و جهت اتصال چوب های که به صورت فارسی برش خورده اند به کار گرفته می شوند.

میخ پرچ

توصیه بیشتر صنعت کاران برای  جنس میخ های پرچی بر این است که جنس آن اغلب با جنس فلز مورد نظر مشابه باشد تا اتصالات محکم تری در فلز ایجاد شود. برای مثال برای اتصال ورقه های مسی از پرچ های مسی استفاده کرده و برای اتصال ورقه های فولادی نیز عموما از پرچ های آلومینیومی استفاده شود. میخ پرچ را با نام واشر سر خود، واشر دار یا گل پهن نیز می شناسند. این نوع خاص از پرچ به دلیل داشتن واشر هنگام اتصال قطعه نرم احتمال شکستگی را پایین می آورند. برای مثال در پرچ کردن دسته چوبی صندلی های مدارس به بدنه فلزی از این نوع پرچ ها استفاده می شود. 

میخ پرچ آلومینیومی ضد زنگ

جنس اغلب پرچ های استفاده شده برای اتصال ورقه های فولادی و فلزی مختلف از نوع آلومینیومی است. از این نوع پرچ ها بیشتر در مکان هایی که احتمال زنگ زدگی و خوردگی میخ بالا است استفاده می گردد. آلومینیوم به دلیل ضد زنگ بودن گزینه ای مناسب برای محیط های مرطوب است.

میخ پرچ توپر

این میخ پرچ ها به صورت استوانه های فلزی توپر ساخته شده و از دوام و مقاومت بالایی نیز برخوردار است. این میخ پرچ از گذشته تا به امروز برای کار های عمرانی بزرگ و ساخت تجهیزات سنگین استفاده می شود. امروزه از این نوع پرچ در ساخت قطعات پل های فلزی و بدنه هواپیما استفاده می شود. برای دوام بیشتر باید قطر سوراخ پرچ کاری را با دقت تنظیم نمود تا در دراز مدت پرچ با قدرت در محل خود باقی بماند و شل نشود.

میخ شانه ای

میخ های شانه ای یا همان سوزنی نسل جدید میخ های صنعتی بوده که قابلیت کاربرد توسط میخ کوب های بادی و برقی را داراست. این نوع از میخ ها در قسمت خشاب دستگاه میخ کوب قرار می گیرد و با سرعت و دقت بالا می توان آن ها را در اتصالات چوبی به کار برد. این میخ ها گزینه راحت و مناسبی برای اتصال قطعات چوبی و mdf  هستند. همچنین به دلیل داشتن گل کوچک رنگ آمیزی محصولات چوبی را بی نقص می کند. 
میخ های شانه ای بر حسب نوع کاربرد ( به عنوان مثال در نصب قرنیز یا قطعات mdf ) اندازه های متفاوتی دارد که طول آنها از 16 تا 64 میلیمتر هست. ضخامت آن ها نیز بسته به کاربرد متفاوت می باشد و شامل مقادیری چون 1.2 یا 1.57 یا 2.2 میلیمتر می شود.

میخ نواری

میخ های نواری در ابعاد و کاربرد های متفاوت تولید می شوند. دو نوع عمده آن شامل میخ های نواری دنده ای و میخ های نواری مته ای است. میخ های دنده ای به دلیل داشتن حلقه های مخروطی در بدنه خود به راحتی در بافت چوب جا باز کرده و اتصالات محکمی را به خصوص برای نصب پارکت های چوبی فراهم می کند. میخ های مته ای با ظاهر خاص خود دارای یک سری شیار ها بوده که باعث جلو بردن میخ به صورت چرخشی (مانند مته) می شود. این میخ ها به دلیل جا رفتن چرخشی خود اتصالی بسیار قوی ایجاد خواهد کرد و خارج کردن این نوع از میخ بدون ایجاد تخریب تقریبا ناممکن به نظر می رسد. نوع دیگری از میخ های نواری مدل ساده آن است. از این مدل برای اتصال قطعات چوبی در پالت های بسته بندی، باکس های چوبی و موارد مشابه استفاده می شود. استفاده از میخ های نواری در صنعت امروزه مزیت های بسیاری دارد که در ادامه به چند مورد از این مزیت ها اشاره خواهیم کرد.
مزایای استفاده از میخ نواری:
• کاهش ضایعات صنعتی
• افزایش سرعت در واحد های تولیدی
• صرفه اقتصادی و کاهش هزینه های مصرفی
• افزایش سرعت کار و آسان شدن اتصال قطعات
• افزایش میزان تولید در هر ساعت
• افزایش سطح کیفی محصولات تولیدی 
• تقویت و استحکام بیشتر اتصالات قطعه های تولید شده

میخ و چاشنی

به هنگام اتصال قطعات و وسایل به دیوار های بتنی ترجیحا از ابزار های میخ کوب و نوع دیگری از میخ ها به نام میخ و چاشنی استفاده می شود. در این ابزار با بهره بردن از نیروی انفجاری که باروت یا گاز در مقیاس کم ایجاد می نماید نیروی لازم جهت فرو رفتن میخ در قطعه بتنی فراهم می شود. از آن در فرایند هایی مانند: قرار دادن دیوار های کاذب، توری های فلزی، ورقه های فولادی، دیوار های سبک گچی و کناف برای دکوراسیون و.... استفاده می شود.

در این متن به بررسی انواع میخ های موجود پرداختیم و موارد کاربرد هر کدام از آن ها را نیز به اختصار بیان نمودیم. امید است با اطلاعات ارایه شده با دانش بیشتری اقدام به خرید و استفاده از انواع میخ بپردازید.