معرفی کلی و شناخت تیغ اور فرز های نجاری
کارکرد تیغ اور فرز ایجاد شیار، برش و فرم بر روی قطعات ماسیو یا صفحه روکش دار است که به کمک آنها می توان انواع فرمها را ایجاد کرده و یا جهت شیار زدن، پرداخت، ایجاد اتصالات نر و ماده بین دو قطعه، خالی کردن جای لولا و سوراخکاری مورد استفاده قرار داد. این ابزار از تنوع فوق العاده بالای و رنج وسیع عملیاتی برخوردارست و از آن به عنوان مته فرز هم یاد می کنند.
دسته بندی های این ابزار کارآمد صنایع چوب از جهات مختلفی انجام می گیرد که برای شناخت کامل نیاز است در ابتدا آنها را بشناسیم.
به لحاظ عملیاتی در انواع افقی، عمودی نفوذی هستند. تیغ فرز افقی به دلیل وجود سگمنت بر روی بدنه ابزار همیشه از کنار قطعه کار وارد می شود و به صورت حرکت در سطح، کار می کند. تیغ عمودی همانطور که از نامش مشخص است از بالا کار انجام می دهد و تیغ های نفوذی به دلیل نیش در نوک آنها امکان ورود و انجام کار از میانه قطعه کار را دارند.
از جهت نوع استفاده در دو مدل بلبرینگ دار و بدون بلبرینگ عرضه می شوند که هر کدام از آنها دستگاه خاص خود دارند. تیغ بلبرینگ دار بر روی دستگاه اور فرز دستی یا فرزمیزی بسته می شود و کارهای تکی و مواردی که در اکثر مواقع به صورت خط تولید نیستند را انجام می دهد. در برخی موارد می توان بلبرینگ آنرا تعویض کرده و از سایز کوچکتر و یا بزرگتر استفاده نمود. در واقع بلبرینگ نقش راهنما را در برش برعهده داشته و دستگاه را هدایت می کند تا اجازه ندهد از حد مشخص شده بیشتر رود.
مدل بدون بلبرینگ مخصوص ماشین آلات سی ان اسی (CNC) است که به کمک کامپیوتر و نرم افزارهای اختصاصی کار می کنند. البته از مدل بدون بلبرینگ هم می توان برای اور فرز دستی استفاده کرد.
برای خرید انواع ابزار برش و سایش روی لینک کلیک کنید.
متریال در امر تولید به سه نسل مختلف تقسیم می شوند.
- HSS نام کامل (High-speed steel) یا هارد متال که از فولاد سخت تولید شده و طول عمر کمی دارند. برای استفاده بر روی چوب نرم ( مانند چوب روسی) استفاده می شود.
- TCT تنگستن کارباید تیتانیوم (Tungsten Carbide Titanium) است. در تولید آنها تنگستن در ابعاد میکرومتری پودر شده و با کارباید که به حالت چسب عمل می کند ترکیب شده و بعد از فعل و انفعالات شیمیایی مانند خمیر می شوند. بعد از خشک شدن ساختاری شبیه به الماس پیدا می کنند. از این رو به اشتباه به این متریال الماسه گفته می شود.
- PCD نام کامل (Polycrystalline Diamond) الماس واقعی است که دارای ساختار کربنی کامل است. به صورت نرمال 40 تا 80 برابر TCT عمر و دوام بالاترین داشته در عین حال حالت شکننده تری دارد.
در حال حاضر بیش از 900 مدل و فرم از تیغ اور فرز در بازار ایران موجود است با این حال گاهی پیش آمده است که استادکاران تیغ مورد نظر خود را در بین آنها پیدا نکرده و اقدام به سفارش تولید نمایند. بنابراین تنوع این ابزار پایان ناپذیر به نظر می رسد.
فروشندگان حرفه ای درکنار تمام تیغ اور فرز ها نمونه برش یا فرم اجرا شده قرار میدهند تا خریداران تصویر سازی ذهنی درستی از کاربرد ابزار داشته باشند. در صورتی که این امکان فراهم نشده باشد بر روی بسته بندی نمونه شماتیک مقطع برش، در کنار دیگر مشخصات فنی توسط کارخانه سازنده چاپ می شود.
![مختصات فنی تیغ اور فرز نجاری]()
در هنگام خرید مشخصات فنی مورد نیاز را حتما به خاطر داشته باشید تا انتخاب درستی انجام شود. آیتم های مهم شامل قطر تیغه ( با علامت اختصاری D) ، کارگیر ( با علامت اختصاری h)، اندازه شف ( با علامت اختصاری d)، شعاع انحنا ( با علامت اختصاری R1, R2) و درجه زاویه است. به حروف بزرگ وکوچک انگلیسی توجه ویژه داشته باشید.
تیغ فرز های مرغوب قابلیت تیز شدن مجدد را دارند اما در نگهداری شان باید نهایت دقت را به عمل آورد چون در اثر ضربه به قسمت الماسه دچار لب پریدگی شده و قابلیت استفاده را از دست می دهند.
در ادامه به معرفی مهمترین تیغ اور فرز های موجود در بازار ایران می پردازیم. لطفا مقاله را دنبال کنید.
![تیغ اور فرز شیار زن نجاری]()
تیغ فرز شیار زن
این دسته تیغ فرز از جمله پر مصرف ترین در بخش CNC هستند که به صورت کف بردار جهت بار برداری و صاف کردن کف کار، مارپیچ برای چوب ماسیو و ساده جهت ایجاد شیار با عمق مشخص و مستطیل شکل، قابل تنظیم و استفاده می شود. در خصوص موارد کاربرد آن کامپوزیت، لمینیت، منبت کاری، ساخت کشو و کابینت است. به منظور تکمیل عملیات تولید از تیغ های رگال و فینگرجوینت به عنوان مکمل می توان کمک گرفت.
مطالعه بیشتر: معرفی ماشین اور فرز دستی برقی
تیغ فرز شیار زن افقی
این تیغ به دلیل داشتن سگمنت بر روی بدنه از کنار قطعه کار باید وارد شود. با استفاده از آن می توان شیار اتصال بین دو قطعه چوبی و یا ایجاد حالت کشویی ( به عنوان مثال طبقه کتابخانه) به صورت افقی ایجاد کرد.
تیغ فرز شیار زن مارپیچ
مخصوص CNC و جزء شیار زن های مستقیم محسوب می شود. نحوه عملکرد آن در حین ایجاد شیار، پوشال را به خارج از کار هدایت می کند که در نتیجه کار بسیار تمیز تر خواهد بود. این مدل تماما از سالیدکارباید و به صورت یکپارچه تولید می شود.
تیغ فرز شیار زن Diamond
زیر مجموعه دیگری از شیار زن های مستقیم است. تیغ الماس PCD بوده و از طول عمر بالایی برخوردارست.
تیغ فرز شیار زن تیغ تعویضی
این مدل از تیغ های به اصطلاح ژیلتی استفاده می کند. در صورت شکستن یا آسیب سگمنت همان تعویض شده و نیازی به تعویض کل ابزار نیست.
تیغ فرز شیار زن متغییر
عضو دیگری از شیار زن های مستقیم و افقی است که با تعویض تیغه، شیارهای مختلفی را ایجاد می کند.
![تیغ اور فرز رگال نجاری]()
تیغ فرز شیار زن رگال
جهت ماشین آلات CNC بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. به حالت T شکل اتصال ایجاد کرده و تخصصی برای ایجاد شیار رگال بر روی قطعه کار است که انگر داخل آن قرار گیرد. معمولا در سایز 28 و 32 استفاده می شود و لب داخلی به حالت کونیک شده خواهد بود.
![تیغ اور فرز جا شیشه نجاری]()
تیغ فرز جا شیشه
این تیغ قابلیت نفوذ از وسط دارد به این صورت که ابتدا با سوراخکاری در چوب حفره ای ایجاد کرده و در ادامه برش می دهد که شیشه داخل چوب قرار بگیرد. بیشترین کاربرد آن جهت میزهای شیشه خور است و به کارگیری آن با اور فرز دستی راحتتر است. با این حال سی ان سی هم می تواند کار کند.
تیغ فرز شیار زن و پرداخت
در تیغ شیار زن و پرداخت چنانچه بلبرینگ وسط باشد می تواند کار شیار زنی و پرداخت را انجام دهد. اگر بلبرینگ سر ابزار قرار گرفته باشد فقط به عنوان شیار زن عمل می کند. با این ابزار از بسیاری ابزارهای مختلف بی نیاز می شوید. انواع مختلفی از اتصالات رایج نجاری به کمک این تیغ قابل طراحی و اجرا هستند.
تیغ فرز شیار زن کف بردار
تیغ های پهنی هستند که بیشتر از اینکه از بغله های آن استفاده شود از سطح زیرین آن بهره می گیرند. کاربرد اصلی آن مسطح کردن کف کار است. این تیغ فرز چند کاره است. دو تیپ بلبرینگ دار و بدون بلبرینگ آن در بازار موجود هست. برای بار برداری از روی قطعات چوبی، استفاده برای ایجاد شیار جا لولا و خالی کردن اطراف طرح های منبت کاری توسط استادکاران بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.
![تیغ اور فرز جا کلید نجاری]()
تیغ فرز شیار زن جا کلید
عضو خانواده شیار زن T شکل است با کارگیر زیاد و گلویی نازک. عملکرد آن به این ترتیب است که سر تیغ فضای مناسب برش را ایجاد کرده، وقتی وارد کار شد با حرکت دستگاه سگمنت بدنه که نازکتر است شروع به ایجاد شیار می نماید تا در نهایت شکل جای قفل به دست آید. از این مدل در هر دو وضعیت دستی و سی ان سی می توان استفاده کرد.
تیغ فرز پرداخت
یک ابزار کاملا دقیق برای باربرداری و پرداخت زوائد قطعه کار چوبی یا ام دی اف و همینطور شابلون زنی از روی کلیشه های چوبی است. ویژگی این دسته محل قرارگیری بلبرینگ است که بنابر نیاز محل قرار گیری بالا قابلیت نفوذ نخواهند داشت ولی با وجود بلبرینگ در وسط به عنوان شیارزن هم قابلیت استفاده پیدا می کند. استادکاران ایرانی جهت برداشتن لبه درهای پرس شده بر روی چهارچوب از این مدل بسیار بهره می برند.
![تیغ اور فرز وی شکل نجاری]()
تیغ فرز V شکل
از این مدل برای ایجاد شیار با مقطع V بر روی چوب و MDF به کار گرفته می شود. از زاویه 15 تا 160 درجه تنوع دارد. زوایای تند به منظور حکاکی و ترسیم نقوش بر روی چوب یا کابینت بوده و زوایای باز هم برای طرح های زوایه دار درب ورودی یا کابینت استفاده می شوند. به صورت معمول برای CNC مناسب هستند.
![تیغ اور فرز جوینت اتصال نجاری]()
تیغ فرز فینگر جوینت
نام اصلی این مدل اتصال انگشتی است که در بازار به نام جوینت هم گفته می شود. برای اتصال دو قطعه به شکل های بسیار متنوعی مانند هفت و هشتی، مستطیلی، نر و مادگی به کار گرفته می شوند که از جمله ابزارهای مصرفی و محبوب کارگاه های نجاری و کابینت سازی هستند. دو تیپ از این تیغ فرز وجود دارد. برخی ارتفاع شان ثابت بوده و سایز مشخصی را خروجی می دهند و برخی دیگر متغییر بوده، با کم و زیاد کردن تیغ می توان آنرا تنظیم کرد. برای کار بر روی اورفرز میزی یا صندوقی مناسب است زیرا در هنگام کار قدرت زیادی نیاز دارد و به دستگاه اور فرز دستی فشار وارد می کند.
![تیغ اور فرز دم چلچله ای نجاری]()
تیغ فرز دم چلچه
به کمک این مدل، شیارهایی به شکل یک مثلث متساوی الساقین ایجاد می شود که البته تداعی کننده دم پرنده چلچله هم هست و به همین خاطر به این نام شناخته می شود. این ابزار قابلیت نفوذ از کنار را دارد. زمانی که شیارهای ایجاد شده به طور متناظر باشند موجب تشکیل یک اتصال زیبا می شوند که با پیم پلاستیکی یا چوبی دم چلچله بهم متصل می شوند. این نوع جوینت بسیار پر طرفدار بوده و در عین حال برای انجامش نیاز به دقت و تجربه فراوانی هست.
تیغ فرز اتصال فارسی
از این ابزار برای فارسی کردن زاویه اتصال استفاده می شود. هر طرف قطعه در زوایه 45 درجه برش خورده و با هم تشکیل زاویه قائم می دهند. البته این قابلیت وجود دارد که به صورت 180 درجه نیز از این ابزار بهره گرفت.
تیغ فرز اتصال 22/5 درجه
با ایجاد شیار زاویه باز قابلیت تولید قاب های هشت ضلعی و یا سازه های چوبی لوله شکل را فراهم می نماید.
تیغ فرز اتصال فاق و زبانه
معمولا به صورت ست ( جفت ) ارائه می گردد. البته گاهی تک هم عرضه شده. این اتصالات فقط برای چوب ماسیو استفاده شده و دارای طرح های متنوعی است.
تیغ فرز اتصال پروانه ای
به حالت بال های باز شده پروانه بود، ویژگی خاصی نداشته و بیشتر جنبه زیبایی دارد.
![تیغ اور فرز دو راهه نجاری]()
تیغ فرز دو راهه
جهت ایجاد یک پله روی کار و درست کردن اختلاف سطح به شکل مستطیل یا L از این تیغ استفاده می شود. به عنوان مثال می تواند مکمل جاشیشه باشد که بعد از انجام برش، برای اطمینان و امنیت با دوراهه زیر سری درست کرده و شیشه روی آن قرار گیرد. یکی دیگر از کاربری هایش برای اتصال نیز هست. تنوع اندازه و شکل آن زیاد بوده و با تعویض سایز بلبرینگ، می توان عمق دلخواه را جهت ایجاد شیار تنظیم کرد.
![تیغ اور فرز شیار انگشتی نجاری]()
تیغ فرز انگشتی
این مدل از جمله پر مصرف ترین تیغ هاست که با نام های شیار زن ناخنی یا تیغ بالنویز نیز شناخته می شود. معمولا برای ایجاد نیم دایره روی چوب یا ام دی اف و ایجاد طرح روی سطح هستند. در بعضی از مدل ها از نوع بلبرینگ دار بوده که در حکم پرداخت نیز کار می کند. این نکته را در نظر داشته باشید که به دلیل نفوذی بودن آن همیشه بلبرینگ بالا قرار می گیرد. مزیت کارایجاد شیار با کف گرد است.
![تیغ اور فرز گل نقطه ای نجاری]()
تیغ فرز گل نقطه ای
از جمله تیغ های نفوذی و کم مصرف بازار است. به علت حرکت عمودی تنها جهت ایجاد فرم و طرح های خیلی خاص مورد استفاده قرار گرفته و روی چوب ماسیو کاربرد دارد. به دلیل اینکه بعد از انجام کار قابلیت سمباده زنی وجود ندارد، معمولا کار ظریف و تمیز در نمی آید.
![تیغ اور فرز نونیک کاسه ای نجاری]()
تیغ فرز تونیک
منظور از تونیک نحوه برش با شعاع انحنا مختلف می باشد که غالبا بر روی درب های کابینتی و ورودی منازل اجرا می شوند. به جهت راحتی پیشنهاد می شود از تیغ هایی با کارگیر کم استفاده شود. با این حال انواع متنوعی از این مدل در بازار موجود است که به فراخور نیاز انتخاب می شوند.
تیغ فرز منحنی لبه
همانطور که از نام این ابزار بر می آید مختص کار بر روی لبه قطعه است. تنوع در سایز و فرم زیادی دارد و بیشترین استفاده از آن در صنایع مبلمان سازی و نجاری است.
![تیغ اور فرز لبه پروفیل نجاری]()
تیغ فرز پروفیل لبه
از دیگر تیغ فرز های بسیار پر کاربرد است. برای انحنا یا به اصطلاح پخ کردن لبه و تیغه ی چوب به کار می رود. از دیگر انواع این مدل می توانبه تیغ فرز پخ لبه 45 درجه و تیغ فرز 22 درجه اشاره کرد که به ترتیب برای نرم کردن لبه تیز مبلمان و پخ کردن لبه قاب عکس استفاده بسیار دارند.
تیغ فرز پروفیل ناودانی
یک تیغ فرز کارآمد دیگر ! از پروفیل ناودانی به طور همزمان جهت برش و منحنی کردن لبه کار استفاده می شود. این تیغ در طبقه ابزارهای سی ان سی قرار می گیرد.
![تیغ اور فرز پروفیل کلاسیک نجاری]()
تیغ فرز پروفیل کلاسیک یا تزئینی
در فروشگاه های معتبر از این نوع تیغ فرز به وفور خواهید دید، در ابعاد، اشکال و کاربردهای مختلف اعم از لبه کار، قرنیز، قاب، مبلمان و غیره. فرم ها و پله هایی که روی قطعه کار ایجاد می کنند غالبا عامه پسند و کلاسیک هستند.
![تیغ اور فرز حکاکی نجاری]()
تیغ فرز حکاکی
این مدل تیغ فرز از خانواده تیغ های V شکل است. زوایای بسیار متنوعی برای حکاکی و نوشتار به کمک ماشین سی ان سی دارند. پر کاربردترین آنها 90 درجه، 60 درجه، 30 درجه و مارپیچ هستند که بر روی چوب وکامپوزیت به کار گرفته می شوند.
تیغ فرز قرنیز
احتمالا نیاز به توضیح و معرفی زیاد در این خصوص نباشد. تمام انواع این مدل برای فرم دادن و ایجاد شیار بر روی انواع قرنیز و قاب چوبی استفاده می شوند. مدل بدون بلبرینگ می تواند بر روی ماشین CNC بسته شود ولی غالبا محل استفاده اش دستگاه اور فرز دستی است.
تیغ فرز بانکی
تیغه هایی هستند که حالت ربع دایره را روی لبه خارجی کار ایجاد می کند. علت نام گذاری آن به بانکی به خاطر این است که اولین بار برای کانتر و طبقات موسسات مالی و بانک ها مورد استفاده قرار گرفته است. با تعویض بلبرینگ می توان انحنا های متنوع ایجاد کرد. مدل بانکی پله ای هم در بازار موجود است.
تیغ فرز عکس بانکی
تیغه هایی هستند که حالت ربع دایره را در قسمت داخلی لبه کار ایجاد می کنند. با تعویض بلبرینگ می توان انحنا های متنوع ایجاد کرد. مدل بانکی پله ای هم در بازار موجود است.
تیغ فرز سنگ مصنوعی (کورین)
تیغ های Solid Surface یا سنگ مصنوعی به اشتباه با نام یکی از برند های تجاری آن یعنی کورین شناخته می شوند. ابزاری هستند که روی صفحه اکریلیک برش و پرداخت انجام می دهند. البته از تیغ فرز چوب هم می توان استفاده کرد منتهی به علت گران قیمت بودن صفحات سرفیس بهتر است از ابزارهای تخصصی خودشان بهره گرفت. گرید الماسه و شکل تیغ و حتی نوع بلبرینگ این خانواده کاملا فرق دارد. سطح تیغ مانند روکش تفلن دارد که باعث می شود از سطح کار لیز نخورد و دستگاه اور فرز به راحتی در جهت مورد نظر حرکت نماید.
تیغ فرز مته
در دو نوع کوتاه و بلند تولید می شوند. بدنه مارپیچ آنها برای خارج شدن راحت پوشال است.
مته الیت
دارای سه نیش یا الیت است و برای ایجاد سوراخ و نفوذ است. علت سه نیش بودن به خاطر عدم لیز خوردن از سطح کار و نفوذ سریعتر است. دو نیش کناری به همراه نیش اصلی سه نقطه را همزمان سوراخ می کنند که در نتیجه کار تمیز و کف صاف می شود.
مته راه به در
فقط برای ایجاد سوراخ هایی که نیازی به کف تخت ندارند به کار گرفته می شوند. عملکردش برای ایجاد ارتباط بین دو سوراخ از دو جهت قطعه کار می باشد.
مته خزینه
به منظور متصل کردن دو قطعه کار چوبی یا صفحه ای با پیچ از مته خزینه استفاده می شود. حالت کونیک به ابتدای سوراخ می دهد که بعد از بسته شدن پیچ، گل آن بیرون کار قرار نگیرد. لازم است بدانید که مته خزینه مشکی چپگرد ( جهت عقربه ساعت ) بوده و مته قرمز رنگ راستگرد ( خلاف جهت عقربه ساعت ) می باشد.
مته گازور
مته گازور یا گازر جهت ایجاد سوراخ بزرگ و کم عمق بر روی قطعات چوبی و ام دی اف است که جای قابلمه ای لولا گازر درون آن قرار گیرد. عمده تفاوت آن با مته الیت عدم خروج پوشال در هنگام کار است زیرا سطح مارپیچ ندارد. سایزهای متداول 5/57 کوتاه و 70 بلند هستند. چنانچه بر روی ماشین سی ان سی بسته شود به صورت پین در کولت جای می گیرد و در صورت استفاده با دستگاه دستی به صورت پیچی وصل می شود.
درانتها از اینکه حجم مطالب این مقاله زیاد شده پوزش می خواهیم. علت آن بروز رسانی مداوم مطالب است تا تمامی موارد کاربردی در حد توان، در یک جا برای مطالعه ی شما قرار گیرد.
![]()