بررسی اجزای سیستم ابزارهای بادی

ابزار بادي به زبان ساده

سیستم ابزارهای بادی (Pneumatic Tools) یکی از وسایل مورد نیاز در صنعت هستند که در حال حاضر استفاده آنها نسبت به گذشته بیشتر شده است. ابزارهاي بادي از گذشته تاکنون در صنايع سنگين و مادر، معادن، راهسازي، ذوب فلزات، مونتاژ و نصب قطعات ماشين آلات و اتومبيل و ماشين آلات، ابزارهاي صنايع چوب و... مورد استفاده قرار گرفته است. اگر در گذشته ابزارآلات بادي تنهاتوسط چند شرکت معتبر و صرفا جهت مصارف خاص صنعتی تولید می شد، در حال حاضر باگسترش مصارف عمومي و افزايش تقاضا، سیستم ابزارهای بادی متنوعي با برندها وكيفيت هاي مختلف وارد بازار شده است. سیستم ابزارهای بادی نیز همچون سایر كالاهاي ديگر غالبا شركت هاي معتبر و معمولا باسابقه در زمينه عرضه اين نوع ابزار، در مقابل كالاي فروخته شده متعهد بوده و همچنين داراي بخش ارايه خدمات پس از فروش است.

از جمله مزایای عمده سیستم ابزارهای بادی می توان به مواردی از جمله در دسترس بودن در اكثر مكان ها، قابليت استفاده در موقعيت هاي مختلف كاري، سرعت بالا برای انجام کارو ... اشاره نمود. استفاده از این ابزارها، هواي فشرده به عنوان نيروي محركه ابزار بادي در اكثر موارد نياز به يك محل ثابت (همچون يك كارگاه) را فراهم می کند.

زمانی که بتوان امكان استفاده از هواي فشرده را در محل كار فراهم کرد، مطمئنا ابزارهای بادی نسبت به دستگاه های برقی، از قدرت بیشتری برخوردار خواهند بود. براي مزيت ابزاربادي چند دلیل مستدل وجود دارد از قبيل؛ صرف انرژي كمتر، استهلاك ناچيز، هزينه تعمير پايين‎تر، نگهداري ساده تر و ايمني بالاتر. به همین دلیل این ابزارها برای كارخانجات و صنايع سنگين و نيمه سنگين اهمیت زیادی دارد. با توسعه صنعت و روند صرفه جویی در مصرف انرژي، الگوي مصرف نيز در حال تغيير است. چنانکه ابزارهای بادی نیز در این جهت رشد و توسعه یافته اند.

اجزای سیستم ابزارهای بادی

اجزای مختلف سیستم ابزارهای بادی با هواي فشرده، در موارد زیر قابل بررسی هستند.
 
1. لوله فلزي يا شيلنگ ويژه انتقال هواي فشرده
لوله ها و اتصالات نیازمند مراقبت ویژه هستند چرا که اغلب افت فشار و نشتي هنگام انتقال هواي فشرده رخ می دهد. انتخاب قطر و طول اين ابزارها باید بشکلی باشد كه ميزان افت فشاربه حداقل ممکن برسد. شيلنگ های كوتاه تر از 8 متر، براي مصارف عمومي قابل استفاده هستند. جهت فواصل بيشتر لازم است تا لوله كشي با لوله هاي فلزي صورت بگیرد. اتصال بين لوله ها و شيلنگ ها با قطعات كوچكي به نام (كوبلينگ و فيتينگ) انجام مي شود. عملكرد مطلوب اين اتصالات، موجب کاربرد گسترده آنها شده است.
 
2. دستگاه كمپروسور 
كمپروسور (مولد هواي فشرده و ذخيره كننده‌ آن) دستگاهي که تامين كننده هواي فشرده مورد نياز ابزار بادي با انواع مختلف و حجم هاي متفاوت است. نكته حائز اهميت اين دستگاه حجمآن است که براي داشتن حجمي مناسب از هواي فشرده، گنجايش مخزن متناسب با ميزان مصرف انتخاب مي شود. كمپروسورهايي كه با ميزان كار ابزار بادي متناسب نیستند، موجب فشار دائمي به قسمت موتور، استهلاك آن و در نتیجه اتلاف انرژي می شوند. رطوبت موجود در هوا هنگام ذخيره آن به مخزن وارد مي شود که بصورت دوره اي، نيازمند تخليه از طريق پيچ تخليه در زير مخزن كمپرسور می باشد.  

3. واحد مراقب
وجود اين قطعه در يك سيستم بادي ضرورت دارد. يك واحد مراقبت كامل معمولا از سه بخش تشکیل شده است که واحد مراقبت هاي 2 بخشي شامل فشار شكن، فيلتر رطوبت گير، و تكي نیز در بازار موجود است. واحد مراقبت 2 بخشي معمولا براي ابزارآلات و ماشين آلات بدون نیاز به روغن، قابل استفاده می باشد. واحد مراقبت از اجزاي زير تشكيل شده است: 

فيلتر رطوبت
هواي ارسال شده از كمپروسور دارای رطوبت بوده که موجب از خرابی و زنگ زدگی قطعات داخلی ابزار بادی می شود. فيلتر رطوبت قسمتی که مانع  از انتقال آب همراه با هوا به درون ابزار بادي است و همواره مخزن فيلتر رطوبت را تخليه می کند.

واحد روغن
واحد روغن، مسئولیت تزريق روغن درون ابزار بادي را بر عهده دارد. وجود روغن به عنوان روان كننده حركت، عامل كاهش خوردگي وکم کردن اصطكاك میان قطعات ابزار و ماشين هاي مكانيكي الزامی است. ابزارآلات بادي بدون وجود روان كننده روغن در مدت کوتاهی فرسوده شده و عمر آنها کوتاه می گردد. روش روغن كاري در اين سيستم به اين شکل است كه روغن در مخزن مخصوص ريخته و سپس حركت هواي فشرده در لوله بالاي مخزن موجب حمل روغن بصورت مداوم درون دستگاه مي شود.

 واحد فشار شكن
هواي فشرده خروجي از دستگاه كمپروسور قبل از ورود به ابزار بادي بايد فشار معيني داشته باشد. تنظيم حجم ورودي اين هواي فشرده بر عهده فشار شكن می باشد. ابزارهاي بادي با فشارهواي PSI90 بالاترين راندمان را دارا هستند.

4. ماشين ها وابزارهاي بادي

ماشينها و ابزارهاي هواي فشرده داراي تنوع كاربردي زيادي می باشند که باید نوع، اندازه،قدرت و سرعت ابزار با ويژگي هاي مورد نياز در محل كار مصرف كننده مطابقت داشته باشد. از جمله عمده ترين ابزارهاي بادي می توان به مواردی از جمله بكس بادي، پيچگوشتي بادي، دريل، پرچ كن، پسيتوله هاي رنگ پاش و باد پاش، سمباده هاي مختلف، فرز انگشتي، مهره پرچ كن، منگنه بادي، چكش هاي مختلف، چسب زن، كف ساب، ميني كف ساب، اره،پانچ، گريس پمپ و... اشاره نمود.

یکیاز نکات مهم در حفظ و مراقبت از ابزارهای بادی، جلوگیری از ورود رطوبت، گرد و غبار، خاک، گرما و تابش مستقیم نور آفتاب می باشد. چرا که رطوبت موجب آسيب ديدن وزنگ زدگي قطعات داخلي ابزار شده و در نهايت عمر ابزار را كاهش مي دهد. گرد و غبار نيز با ايجاد اختلال و مزاحمت در حركت قطعات مكانيكي راندمان ابزار را کاهش می دهد. از سوی دیگر، گرما و تابش مستقيم آفتاب موجب  روان شدن روغن درون ابزار شده و در نتيجه خروج روغن از لابه لاي قطعات تسهيل می شود. به تبع این امر، حركت قطعات مكانيكي ابزار بدون روان كننده موجب بروز صدمات جدي به ابزار مي گردد. یکی از بهترين روش های استفاده از ابزارهای بادی؛ كه به روغن تزريق شده از قسمت واحد مراقبت اكتفا نكرده و قبل از شروع كار چند قطره روغن از محل ورود هواي فشرده نیز به درون ابزار وارد شود.

همه ابزارهاي بادي بايد عاري از رطوبت باشند اما گاهی برخی دستگاه ها براي روغن كاري، نیازمند رطوبت هستند که تعداد بسيار كمي از ماشين آلات و ابزارهاي بادي هستند كه بدون روغن (OilFree) كار مي كنند و هنگام تهيه و خريد از سوی فروشنده شرح داده می شود.

جلوگیری از انتقال رطوبت به داخل ابزار بادي و نيز روغن كاري منظم ابزار، عمر مفيد وراندمان آن را تا حد زیادی افزايش مي دهد. ابزار بادي در دوره هاي زماني مشخص ياپس از كاركردهاي طولاني به سرويس معمولي نیازمند است.