چگونگی تعمیرات و نگهداری از تجهیزات صنعتی

نگهداری از تجهیزات صنعتی و تعمیرات (MAINTENANCE) در برگیرنده كليه عملياتي است كه براي سالم و مرتب نگاه داشتن وسايل كار چه ماشين چه غير ماشين صورت می گیرد. در صنعت عملياتي از قبيل بازديد وسايل روغنكاري مرتب آنها، نگهداری از تجهیزات صنعتی، رفع عيوب و نواقص كوچكي مي شود. موقعيت و پيشرفت هر دستگاه و تشكيلاتي بخصوص كارخانجات صنعتي نیازمند داشتن سيستمهاي موثر برنامه ريزي و كنترل و اجراي دقيق و منظم آنها در تمامی مراحل است. در كارخانجات صنعتي استهلاک ماشين آلات و تجهیزات امری غیرقابل اجتناب است و همین امر موجب شده تا تعميرات و نگهداري ماشين آلات مورد توجه قرار بگیرد. برای مثال چرخ دنده ها، محورها، بلبيرينگها، تسمه ها و ساير قطعات يك ماشين به مرور زمان فرسوده می شوند و نیاز به تعمیر دارند.

همچنین ممکن است روغنها و گريسها در اثر كار كثيف شوند و خاصيت اصلي خود را از ست مي دهند. به همین دلیل نگهداری از تجهیزات صنعتی ضرورت پیدا می کند. وسایل نقليه مثل نقاله ها، الكتروموتورها، ليف تراكهاي برقي و گازوئيلي، جرثقیالها و ... به سرويس و تعمير منظم نیاز دارند. تعمیرات تجهیزات صنعتی پس از شكستگي و خرابي، روش منطقي به نظر نمی رسد و گاهی نیز موجب توقف فرآیند تولید می شود که به دنبال آن زیان های زیادی متوجه مراکز تولیدی می گردد. از اینرو ايجاد سيستمي كه بتواند مانع شكستگي و خرابي ماشين آلات شود، می تواند از يك سو راندمان توليدي دستگاه را افزایش دهد و از سوی دیگر خسارتهای های ناشی از وقفه کار را کمتر و به حداقل برساند. مطالعه وضعيت اوليه ماشين آلات، نحوه انجام عمليات تعميراتي و بررسي كاملي در مورد نظرات كارخانه سازنده ماشين آلات، اساس طراحي سيستم تعميرات می باشد.

• هدف اصلي از ايجاد سيستم نگهداری از تجهیزات صنعتی

• كاهش تعميرات كلي و تكرار.
• جلو گيري از توسعه عيوب و نقايص
• استفاده بهتر از كاركنان قسمت نصب و تعميرات.
• كاهش در مصرف لوازم يدكي و تقليل هزينه مربوطه.
• صرفه جويي در نيروي انساني به علت کاهش عمليات تعميراتي.
• افزايش راندمان توليدي ماشين آلات و كاهش هزينه هاي توليد.
• كاهش توقفهاي توليد و جلوگيري از خسارتهای ناشي از وقفه در كار.
• كاهش در حجم مقدار محصول نامرغوب و افزايش مرغوبيت محصولات.
• بر طرف ساختن معایب و نقیصه های جزئی قبل از احتياج به تعميرات كلي.
• افزایش طول عمر ماشين آلات و صرفه جويي در هزینه برای خريد ماشينهاي جديد.
• جلو گيري از وقفه در عمليات توليد از طريق تعويض قطعات فرسوده قبل از شكستگي و از كار انداختن دستگاه.
• تشخيص نوع عملكرد ماشين آلات و تعيين هزينه هاي تعميراتي مربوطه جهت تصميم گيري در مورد نگهداری از تجهیزات صنعتی

• انواع سيستم هاي تعميراتي

تعميراتو نگهداری از تجهیزات صنعتی تنها تعمير دستگاه هاي خراب محدود نمی شود و باید به طور مرتب در فواصل مشخص دستگاه ها را بازديد و روغنكاري کرد. گاهی نیاز است تا لوازم يدكي تنظیم شوند و برنامه هاي تعميرات اساسي و تعميرات غير اساسي را پي ريزي كرد. کلیه اين عمليات باید به شکلی انجام شوند كه براي جريان توليد مزاحتمی ایجاد نکنند. كيفيت و ظرفيت كاركنان قسمت تعميرات بايد تا به گونه ای باشد كه قسمت بتواند وظايف و مسئولیت های خود را حتي در شرايط مشكل زيادي كار به خوبی بر عهده بگیرد و تنظيم هاي عادي دستگاه را انجام دهد. همچنین دستگاه به خوبی تعمیر و در صورت نیاز به جابجایی ماشین ها این کار انجام شود.

حالت ایده آل ماشین آلات صنعتی جلوگیری از خرابی است که نیاز به تعمیرات و هزینه های آن نیز نباشد. اما این امر در تئوری رخ می دهد و در عمل هیچ گاه ممکن نیست. بنابراین تعمیر و نگهداری از تجهیزات صنعتی غیرقابل اجتناب است. از سوی دیگر براي رسيدن به حالت ايده آل فوق و هدفهاي تعميرات و نگهداري روشهاي زیادی وجود دارد که عبارتند از:

1. روش جانشين كردن سرمايه: در اين حالت يك ماشين يا دستگاه يدكي براي هر ماشین در كارخانه استفاده می شود که با خراب شدن دستگاه اولی، به سرعت جایگزین می گردد.
2. روش تعميرات خرابي: در اين روش از دستگاه بدون رسيدگي زياد آنقدر کار می کند تا از کار بیفتد. در این صورت تعمیر امری ضروری خواهد بود که براي پيشگيري از خرابي يا از كار افتادن دستگاه هيچ يا تقريباً هيچ فعاليتي صورت نمی گیرد.

1. روش تعميرات پيش گيري: اين روش بهترين و سالمترين نوع تعميرات است که در آن  پيش بيني هايي انجام می شود و از بوجود آمدن خرابي ها از قبل جلوگيري مي شود. نه آنكه به انتظار خوابيدن دستگاه، عمليات تعمير آغاز شود. به عبارت دیگر در این روش ابتداء دستورالعمل هاي تعميراتي در فواصل زماني تعيين شده توسط كارخانه سازنده استخراج و سپس عملی می شوند.

1.  تعميرات برنامه اي: در این روش براي اينكه از يك دستگاه توليدي برای کاهش مشکلات حین کار، در فواصل زمانی مشخصی از آن بازديد و تعمير اساسي يا تعويض قطعات صورت می گیرد. در نتیجه نیز با تجارب كار مي توان فواصل چنين بازديد و تعميرات را براي كار كردن بدون دردسر هر دستگاه را تعيين كرد.

1. روش تعميرات توليدي: تعميرات پيشگيرانه و نگهداری از تجهیزات صنعتی مستلزم بازديدهاي دائمي و نگهداري منظم از تجهیزات و دستگاه هاست که نیازمند هزینه های زیادی است. به همین دلیل روش دیگری پیشنهاد می شود که در تنها قسمتي از ماشين آلات و وسایل كارخانه كه كار منظم و دقيق آنها جنبه حياتي براي توليد دارد، از تعميرات پيشگيري مي شود و در مورد ساير دستگاه ها تعميرات برنامه اي صورت می گیرد.

1. روش تعميرات خرابي: در اين روش دستگاه بدون انجام بازديد يا تعميرات دوره اي قابل استفاده است و هر گاه كه به هر دلیل از كار متوقف شود، برای تعمیر آن اقدامات لازم صورت می گیرد.

• علل توقف دستگاه و انجام عمليات تعميراتي

• زمانی که ماشين يا دستگاه به هر علتي از كار افتاده است.
• زمانی كه ادامه كار ماشين خطراتي براي جان كارگر داشته باشد.
• زمانی كه با تجربه قبلي مي دانيم حالتي از خرابي قريب الوقوع دستگاه در حال رخ دادن است و يا در صورت ادامه كار به ساير قسمتهاي دستگاه خسارت وارد می شود.
• زمانی که خرابی دستگاه در توليد تاثيرات نامطلوبي دارد. در این صورت مسئول كارگاه با پركردن فرمي بنام فرم  «درخواست انجام تعميرات» و ارسال آن به دفتر تعميرگاه خرابي دستگاه را اطلاع و برای برطرف كردن نقش تقاضای خود را ارسال می کند. اگر در اين زمان كارت قرمز رنگ «در دست تعمير» را به دستگاه آويزان شده باشد، می تواند از روشن نمودن يا بكار انداختن دستگاه جلوگیری کند.  

• مشخصه سازمانهاي ممتاز

سازمانهای ممتاز در تمام زمينه ها اعم از سيستم هاي توليدي، بازاريابي، مهندسي، اطلاعاتي، خريد و فروش و كيفيت در سطح ممتاز فعاليت دارند. یکی از مهمترین مشخصه های این نوع سازمان ها تشكيلات نگهداري و تعميراتي ممتاز است که عبارتند از:

1. هزينه چرخه عمر

خريد تجهيزات بايد براساس دو عامل قيمت خريد به علاوه هزينه تحميلي از سوي تجهيز در مدت عمر اقتصادي آن انجام می شود و قیمت خرید تجهیزات هیچ تاثیری بر تصمیم گیری ندارد. متخصصان نگهداري و تعميرات در سازمان بايد توانند آناليزهاي قابليت اطمينان و قابليت تعميرپذيري در مورد سيستم هاي فني و اجزاي آنها در فرآيند خريد تجهيزات مشاركت داشته باشند. متخصصان بایددر زمان خرید تجهیزات بايد به عواملي چون وجود فهرست كامل اجزاء، راهنماي نحوه استفاده و نقشه هاي دقيق طبق استانداردهاي مكتوب مورد استفاده در سازمان و ... توجه کنند.